του John Cage δημιούργησε σκάνδαλο
Γραμμένο το 1952 είναι η πιο φημισμένη σύνθεση του Cage
το αποκαλούμενο και σιωπηλό έργο
Το έργο αποτελείται από 4 λεπτά και 33
δευτερόλεπτα στα οποία ο πιανίστας δεν παίζει τίποτα Η πρώτη εκτέλεση δόθηκε από τον David Tudor στις 29 Αυγούστου του 1952 στο Woodstock της Νέας Υόρκης
για ένα κοινό που υποστήριζε τη μοντέρνα τέχνη Ο Tudor τοποθέτησε τη χειρόγραφη παρτιτούρα λευκές σελίδες ενός τυπικού πενταγράμμου στο πιάνο και στάθηκε ανέκφραστος χρησιμοποιώντας ένα ρολόι για να μετρά τη διάρκεια κάθε μέρους
Η παρτιτούρα καθόριζε τρία μέρη κάθε ένα με διαφορετική διάρκεια που όμως προστιθέμενα ήταν 4 λεπτά και 33 δευτερόλεπτα Ο Tudor σήμαινε την λήξη κάθε μέρους κατεβάζοντας το καπάκι των πλήκτρων του πιάνου Ο αέρας στα δέντρα εισέβαλλε στο πρώτο μέρος που διήρκεσε 30 δευτερόλεπτα Σταγόνες βροχής άρχισαν να πέφτουν στην οροφή κατά την διάρκεια του δεύτερου Ο καλλιτέχνης κάθε τόσο γύριζε τις σελίδες της παρτιτούρας πάντα χωρίς να παίζει τίποτα!
Το ακροατήριο άρχισε να μουρμουρίζει
Με το τέλος του έργου ο Tudor σηκώθηκε και υποκλίθηκε και στην αίθουσα επικράτησε έντονη δυσαρέσκεια και αγανάκτηση
Ολοι συμφώνησαν πως ο Cage αυτή τη φορά το είχε παρακάνει
Πως φτάσαμε ως εδώ
Ο John Cage γεννήθηκε το 1912 στο Λος Αντζελες
Το 1930 παράτησε το κολλέγιο για να ταξιδέψει στην Ευρώπη
Το 1932 έδειξε στον Henry Cowell
κάποια από τα πειράματά του με μια νέα εικοσιπεντάτονη τεχνική που είχε επινοήσει
Αυτός τον προέτρεψε να σπουδάσει με τον Arnold Schoenberg
πράγμα που έκανε κατά το 1935 – 36
Ο Cage του είπε πως δεν είχε καμία απολύτως αίσθηση της αρμονίας
και ο Schoenberg παρομοίασε αυτό το γεγονός με έναν τοίχο που ποτέ δεν θα μπορέσει να ξεπεράσει
Αφού ο Cage του είχε ήδη υποσχεθεί να αφιερώσει τη ζωή του στη μουσική
αποφάσισε ότι έκτοτε θα αφιέρωνε την ζωή του στο
«να χτυπάει το κεφάλι του στον τοίχο»
Απέρριψε την αρμονία και επικεντρώθηκε στον ρυθμό
Σύντομα ο Cage συνεργάστηκε με τον Otto Fischinger
σε μία από τις αφηρημένες του ταινίες
Ο Fischinger είπε στον Cage πως
«κάθε πράγμα στον κόσμο έχει το δικό του πνεύμα
και αυτό το πνεύμα μπορεί να ακουστεί μέσω των δονήσεων»
Ο Cage ενθουσιάστηκε από αυτή την παρατήρηση κι άρχισε να χτυπάει
να ξύνει και να τρίβει οτιδήποτε έβρισκε γύρω του
Αυτό οδήγησε στην σύνθεση ενός αριθμού έργων για κρουστά
Ο Cage κατέληξε πως οι θόρυβοι είχαν την ίδια μουσικότητα με την κατασκευασμένη μουσική
O Cage έχει ήδη επινοήσει το προκατασκευασμένο πιάνο:
ένα πιάνο στις χορδές του οποίου ο πιανίστας ρίχνει τυχαία
διάφορα ανόμοια αντικείμενα που το μετατρέπουν σε μία ολόκληρη ορχήστρα κρουστών
Κάθε σύνθεση για προκατασκευασμένο πιάνο ακούγεται κάθε φορά διαφορετικά
Τη δεκαετία του 1940 συνειδητοποιεί πως τα έργα του μεταφέρουν στους ακροατές
διαφορετικά μηνύματα και συναισθήματα από αυτά που σχεδίαζε
Καταλήγει πως η μουσική δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για επικοινωνία
«Κανείς δεν καταλαβαίνει κανέναν
Είναι μάταιο να συνεχίσω έτσι
Αποφάσισα να σταματήσω να γράφω μουσική
μέχρι να βρω έναν καλύτερο λόγο από το να εκφράζω τον εαυτό μου»
Η απάντηση του δόθηκε το 1946 από την Ινδή Gitta Sarabhai
με την οποία αντάλλασσε μαθήματα Δυτικής αντίστηξης
για μαθήματα Ινδικής μουσικής
Οταν την ρώτησε για τον σκοπό της μουσικής στην Ινδία του απάντησε
πως ο δάσκαλός της πίστευε πως σκοπός της μουσικής είναι να ησυχάζει το μυαλό
κι έτσι να το κάνει δεκτικό σε θεϊκές επιρροές
Αυτό ήταν
Ο Cage αποφάσισε να καταλάβει τι σημαίνει «ήσυχο μυαλό»
και «θεϊκές επιρροές»
Για αρκετούς μήνες αφιερώθηκε στην μελέτη της φιλοσοφίας και του Bουδδισμού
( Ζεν ) με τον Daisetz Suzuki
«Αισθανόμουνα πως άλλαζα
Οι προηγούμενες αντιλήψεις μου ήταν αυτές ενός παιδιού»
Το ήσυχο μυαλό κατέληξε είναι αυτό που είναι ελεύθερο από την αντιπάθεια
Αλλά αφού η αντιπάθεια προϋποθέτει την συμπάθεια
πρέπει να είναι ελεύθερο κι από τα δύο
«Με την απόρριψη της αντιπάθειας και της συμπάθειας
ανοίγουν οι ορίζοντες του μυαλού κι αρχίζεις να ενδιαφέρεσαι πραγματικά για τα πράγματα»
Οι «θεϊκές επιρροές» ήταν οι ήχοι και τα γεγονότα που ήταν παντού τριγύρω
«Οι ήχοι πρέπει να τιμώνται αντί να σκλαβώνονται»
Πώς όμως λειτουργεί η φύση;
Τα φυσικά φαινόμενα τουλάχιστον σε επίπεδο μικροκόσμου
και σύμφωνα με την Κβαντική μηχανική και τη θεωρία του χάους
δεν ακολουθούν μηχανικά ή Nτετερμινιστικά μοντέλα
αλλά μάλλον μοντέλα που βασίζονται στην τύχη
Ο Cage αποφασίζει να ακολουθήσει τις εξελίξεις της επιστήμης
με τη μουσική του κι αρχίζει να χρησιμοποιεί το μη Nτετερμινισμό και την τύχη
Η τέχνη και η ζωή δεν πρέπει να διαχωρίζονται
«Η μουσική δεν είναι διαφυγή από την ζωή αλλά μια εισαγωγή σε αυτήν»
Ο συνθέτης προχωρεί από την αυτοέκφραση στο άνοιγμα ενός παραθύρου
προς τους ήχους του περιβάλλοντος
Το 1951 ο Cage επισκέφθηκε ένα πλήρως μονωμένο δωμάτιο
στο Πανεπιστήμιο Harvard για να ακούσει την σιγή
«Περίμενα να μην ακούω τίποτα»
Αντίθετα ανέφερε πως άκουσε δύο ήχους:
έναν υψηλό και έναν βαθύ
Ο πρώτος ήταν το νευρικό του σύστημα και ο δεύτερος η κυκλοφορία του αίματός του
«Το πραγματικό νόημα της σιγής είναι η απόρριψη της πρόθεσης
Στην Ινδία λένε πως η μουσική δεν σταματάει ποτέ
Σταματάει μόνο όταν γυρίζουμε την πλάτη και σταματάμε να προσέχουμε»
Με την σύνθεση του 4’33″ ξεκαθαρίζει πως δεν υπάρχει
σιγή ορισμένη ως απόλυτη απουσία ήχου
«Πρόθεσή μου ήταν να κάνω κάτι που να μην λέει στον κόσμο τι να κάνει»
Για τον Cage ο ακατάπαυστος ρυθμός που διατρέχει κάθε είδος συμβατικής μουσικής
ήταν το απ’ευθείας ανάλογο ενός στρατιωτικού νόμου
Η ίδια η τονικότητα η κυριαρχία ενός κεντρικού τόνου ήταν σαν μία δικτατορία
Το ίδιο κι ο διευθυντής της ορχήστρας
Στην εξέλιξη της μουσικής του τα απέρριψε
Δέχθηκε έναν μεγάλο αριθμό τιμητικών διακρίσεων για την προσφορά του στην μουσική
1942: βραβείο της Εθνικής Ακαδημίας Γραμμάτων και Τεχνών
για την διεύρυνση των ορίων της μουσικής
1978 1988: μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Επιστήμης
και Τεχνών και Γραμμάτων και Τεχνών αντίστοιχα
1982: παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής από τη Γαλλική Κυβέρνηση
1986: διδάκτορας όλων των τεχνών από το Ινστιτούτο Τεχνών της Καλιφόρνια
1989 – 90: δίδαξε ποίηση στο Πανεπιστήμιο Harvard κ λ π
Πέθανε τον Αύγουστο του 1992 στη Νέα Υόρκη
Ο Pierre Boulez κάποτε είχε πει για τον Cage:
«Λατρεύω το μυαλό του αλλά δεν μου αρέσουν αυτά που σκέφτεται»
Ενα βροχερό βράδυ του φθινοπώρου του 1992
τιμήθηκε μετά θάνατον σε μία εξαιρετική συναυλία στο Ηρώδιο
Το κοινό που αποτελλούνταν από όχι περισσότερα από εκατό άτομα
με το τέλος της εκτέλεσης του 4’33″
ξέσπασε σε ενθουσιώδη χειροκρότημα για πολλή ώρα
alalum 